群论导论

群(group)

G,\left\langle G, * \right\rangle当且仅当 GG 有单位元 ee 和一元运算 1^{-1} 满足:

  1. GG \ne \empty
  2. x,yG,xyG\forall x, y \in G,\, x * y \in G(代数系统)
  3. x,y,zG,(xy)z=x(yz)\forall x, y, z \in G,\, (x * y) * z = x * (y * z)(半群)
  4. eG,xG,ex=xe=x\exists e \in G,\, \forall x \in G,\, e * x = x * e = x(幺半群)
  5. xG,x1G,xx1=x1x=e\forall x \in G,\, \exists x^{-1} \in G,\, x * x^{-1} = x^{-1} * x = e(群)

2.~5. 为群公理

等价表述为:设 GG 为非空集合,*GG 上的二元运算,若 G,\left\langle G, * \right\rangle 为单元半群,且其单位元有

xG,x1G,xx1=x1x=e\forall x \in G,\, \exists x^{-1} \in G,\, x * x^{-1} = x^{-1} * x = e

则称 G,\left\langle G, * \right\rangle

群性质:设 G,,e,1\left\langle G, *, e, ^{-1} \right\rangle 为群:

  1. (a1)1=a(a^{-1})^{-1} = a
  2. (ab)1=b1a1(a * b)^{-1} = b^{-1} * a^{-1}
  3. ab=acb=cab = ac \to b = c(左消去律)
  4. ba=cab=cba = ca \to b = c(右消去律)
  5. ax=bax = bya=bya = bGG 中对 x,yx, y 有唯一解(由消去律可推出)
    • 则有限群的运算表中每行(列)均为群中元素的一种排列,且无重复

元素的乘幂(次方)

  • a0=ea^0 = e
  • an+1=anaa^{n+1} = a^{n} * ann 为自然数)
  • an=(a1)na^{-n} = (a^{-1})^nnn 为正整数)

元素的阶

G,\left\langle G, * \right\rangle 为群,aGa \in Gaa(周期)定义为

a=min{nN+an=e}|a| = \min \left\{ n \in \mathbb{N}^+ \mid a^n = e \right\}

若这样的 nn 不存在,则称 aa 的阶为无穷,aa无限阶元

  • 有限群不存在无限阶元
  • 群中元素及其逆元的阶相等
  • 有限群中阶大于 22 的元素个数为偶数
    • 阶大于 22 的元素有 aa1a \ne a^{-1},因此 a,a1a, a^{-1} 成对出现,必为偶数个
  • 偶数群中阶为 22 的元素个数为奇数(a=a1a = a^{-1}
    • 阶小于 22 的元素有偶数个,而阶为 11 的元素只有一个 ee

群的阶

对群 G,\left\langle G, * \right\rangle

  1. GG 为有限集,则称 GG有限群,当 G=n|G| = n 时称 G,\left\langle G, * \right\ranglennGGnn 阶群
  2. GG 为无限集,则称 GG无限群

若群 G,\left\langle G, * \right\rangle 满足交换律(即 x,yG,xy=yx\forall x, y \in G,\, xy = yx,则称 G,\left\langle G, * \right\rangle交换群阿贝尔群)。

  • 一阶群同构意义下只有一个,G={e}G = \left\lbrace e \right\rbrace
  • 二阶群也只有一个,G={e,a}G = \left\lbrace e, a \right\rbrace 乘法表如下
    * ee aa
    ee ee aa
    aa aa ee
  • 三阶群也只有一个,G={e,a,b}G = \left\lbrace e, a, b \right\rbrace 乘法表如下
    * ee aa bb
    ee ee aa bb
    aa aa bb ee
    bb bb ee aa

四阶群为均阿贝尔群。

四阶群元素阶为 112244

证明

G={e,a,b,c}G = \left\lbrace e, a, b, c \right\rbrace,即证 ab=baab = ba

反证法。若 ab=ea b = e,则 ba=cb a = c,则 aba=aca b a = ac,从而 ea=ace a = a c 得到 c=ec = e,矛盾!

ab=ca b = c,从而 ba=cb a = c,得证。

仅存在两种四阶群。

存在元素阶为 44G={e,a,a2,a3} G = \left\lbrace e, a, a^2, a^3 \right\rbraceZ4,4\left\langle \Z_4, \oplus_4 \right\rangle 同构

* ee aa bb cc
ee ee aa bb cc
aa aa bb cc ee
bb bb cc ee aa
cc cc ee aa bb

元素阶均不为 44(Klein 四元群):

* ee aa bb cc
ee ee aa bb cc
aa aa ee cc bb
bb bb cc ee aa
cc cc bb aa ee

群方程

若代数系统 (G,)(G, *) 为半群,且 GG 中方程 ax=ba x = bya=by a = b 有唯一解,则 (G,)(G, *) 为群。

证明

下面的证明为了方便起见,根据结合律省略 *。后面可能会做类似的事情。

先证明有左幺元 elGe_l \in G 使得 aG,ela=a\forall a \in G, e_l a = a

取定 bGb \in Gxb=bx b = b 有唯一解,设为 ele_l,对任何 aGa \in G,下证 ela=ae_l a = a

bx=ab x = a 有解,设为 cc,则

ela=el(bc)=(elb)c=bc=a\begin{aligned} e_l a &= e_l (b c)\\ &= (e_l b) c\\ &= b c\\ &= a \end{aligned}

ele_l 为左幺元。

然后证明左逆元存在,即 aG,a1G,a1a=el\forall a \in G, \exists a^{-1} \in G, a^{-1} a = e_l

只需记 a1a^{-1}ya=ely a = e_l 的唯一解即可。

接着证明左逆元等于右逆元,即 aa1=ela a^{-1} = e_l

因为 a1Ga^{-1} \in G,则 ya1=ely a^{-1} = e_l 有唯一解 aa',从而 aa1=ela' a^{-1} = e_l,则

aa1=el(aa1)=(aa1)(aa1)=a(a1a)a1=aela1=aa1=el\begin{aligned} a a^{-1} &= e_l (a a^{-1})\\ &= (a' a^{-1}) (a a^{-1})\\ &= a' (a^{-1} a) a^{-1}\\ &= a' e_l a^{-1}\\ &= a' a^{-1}\\ &= e_l \end{aligned}

最后证明左幺元等于右幺元,即 aG,ael=a\forall a \in G, a e_l = a

ael=a(a1a)=(aa1)a=ela=a\begin{aligned} a e_l &= a (a^{-1} a)\\ &= (a a^{-1}) a\\ &= e_l a\\ &= a \end{aligned}

因此 (G,)(G, *) 为群。

(G,)(G, *) 为半群,存在左单位元,且每个元素都具有左逆元,则 (G,)(G, *) 为群。

证明

ele_l 为左单位元,对任意 aGa \in Gala_l 为左逆元,即 ala=ela_l a = e_l

由于 alGa_l \in G,则也存在 a1Ga^{-1} \in G 使得 a1al=ela^{-1} a_l = e_l,则

aal=el(aal)=(a1al)(aal)=a1(ala)al=a1elal=a1al=el\begin{aligned} a a_l &= e_l (a a_l)\\ &= (a^{-1} a_l) (a a_l)\\ &= a^{-1} (a_l a) a_l\\ &= a^{-1} e_l a_l\\ &= a^{-1} a_l\\ &= e_l \end{aligned}

即左逆元等于右逆元,再证明 ele_l 为右单位元即可:任取 aGa \in G,有

ael=a(ala)=(aal)a=ela=a\begin{aligned} a e_l &= a (a_l a)\\ &= (a a_l) a\\ &= e_l a\\ &= a \end{aligned}

综上,(G,)(G, *) 为群。

(G,)(G, *)有限半群,若 (G,)(G, *) 满足消去律,则 (G,)(G, *) 为群。

即有限代数系统若同时满足结合律和消去律,则必为群。

无限不一定,例如 Z+,\left\langle \Z^{+}, * \right\rangle 满足结合律和消去律,但不是群。

证明

{a1,,an}\left\lbrace a_1, \cdots, a_n \right\rbracea,bG\forall a, b \in G,即证明 ax=ba x = b 有唯一解。

aG={aaii=1,,n}a G = \left\lbrace a a_i \mid i = 1, \cdots, n \right\rbrace

由左消去律,若 aai=aaja a_i = a a_{j},则 i=ji = j,从而 aG=n| a G| = n,从而 aG=Ga G = G

bGb \in G,故 baGb \in a G,即有 aiGa_i \in G 使得 aai=ba a_i = b,从而 ax=ba x = b 有解。

再通过左消去律,解唯一。

同理可用右消去律证明 ya=by a = b 有唯一解,从而 (G,)(G, *) 为群。

  • 原群(magma):二元运算 + 封闭性
    • 半群(semigroup):结合律
      • 单元半群(monoid):有单位元
        • 群(group):有逆元
          • 阿贝尔群(abelian group):交换律

子群

定义

G,\left\langle G, * \right\rangle 是群,HHGG 的非空子集,若 HH 关于 * 运算构成群,即 H,\left\langle H, * \right\rangle 也是群,则 HHGG子群,记作 HGH \leq G

G,\left\langle G, * \right\rangle 的平凡子群:

  1. G,\left\langle G, * \right\rangle
  2. {e},\left\langle \left\lbrace e \right\rbrace, * \right\rangle

判定定理

判定定理一

GG 是群,HHGG 的非空子集。则 HHGG 的子群当且仅当:

  • a,bH,abH\forall a, b \in H,\, a b \in H
  • aH,a1H\forall a \in H, a^{-1} \in H
证明

必要性显然。

充分性:因为逆元素的存在性和封闭性已给出,只需证明单位元素的存在性。

aHa \in H,因为 a1Ha^{-1} \in H,故 e=aa1He = a a^{-1} \in H

判定定理二

GG 是群,HHGG 的非空子集。则 HHGG 的子群当且仅当:

a,bH,ab1H\forall a, b \in H,\, a b^{-1} \in H

证明

必要性显然。

充分性:

  • 单位元素:取 aHa \in H,有 e=aa1He = a a^{-1} \in H
  • 逆元素:取 aHa \in H,因为有 eHe \in H,故 a1=ea1Ha^{-1} = e a^{-1} \in H
  • 封闭性:任取 a,bHa, b \in H,因为 b1Hb^{-1} \in H(由上一条),故 ab=a(b1)1Ha b = a (b^{-1})^{-1} \in H

有限子群

GG 是群,HHGG非空有限子集。则 HHGG 的子群当且仅当:

a,bH,abH\forall a, b \in H,\, a b \in H

证明

必要性显然。

充分性:封闭性已给出,只需证明逆元素和单位元素的存在性。

HH 中仅含 GG 中单位元,显然 HH 是子群。

否则任取 HH 中异于单位元的元素 aa,考虑

a1,a2,a^1, a^2 , \cdots

由于 HH 有限,存在 i<ji < j 使得 ai=aja^i = a^j,因此有

a1=aji1a^{-1} = a^{j - i - 1}

因为有

ajiai=aj=ai\begin{aligned} a^{j - i} a^i &= a^{j}\\ &= a^{i} \end{aligned}

e=ajie = a^{j - i}

aa1=aji=e\begin{aligned} a a^{-1} &= a^{j - i}\\ &= e \end{aligned}

生成子群

GG 是群,aGa \in G,构造 GG 的子集 HH

H={akkZ}H = \left\lbrace a^{k} \mid k \in \Z \right\rbrace

HHGG 的子群,称 HH 是由 aa 生成的子群,记作 H=aH = \left\langle a \right\rangle

还记得群中元素的阶的定义:

元素的阶

G,\left\langle G, * \right\rangle 为群,aGa \in Gaa(周期)定义为

a=min{nN+an=e}|a| = \min \left\{ n \in \mathbb{N}^+ \mid a^n = e \right\}

若这样的 nn 不存在,则称 aa 的阶为无穷,aa无限阶元

对群 GG有限阶元素 a,ba, b 有如下性质:

  1. 对任意 kZ+k \in \Z^{+}ak=ea^k = e 当且仅当 a|a| 整除 kk
  2. a=a1|a| = \left\lvert a^{-1} \right\rvert
  3. ab=ba|ab| = |ba|
  4. b1ab=a\left\lvert b^{-1}ab \right\rvert = |a|
证明

第一二个显然。

第三个,abab 阶有限,设 ab=r|ab| = r,则

(ab)r+1=a(ba)rb=ab(ab)^{r+1} = a (ba)^r b = ab

(ba)r=e(ba)^r = e,则 baba 阶有限,设为 rr',则 rrr' \mid r,同理 rrr \mid r',故 r=rr = r'

第四个,有

b1ab=b1(ab)=(ab)b1=a(bb1)=a\begin{aligned} \left\lvert b^{-1}ab \right\rvert &= \left\lvert b^{-1}(ab) \right\rvert\\ &= \left\lvert (ab)b^{-1} \right\rvert\\ &= \left\lvert a(bb^{-1}) \right\rvert\\ &= \left\lvert a \right\rvert \end{aligned}

中心

GG 为群,构造 GG 的子集 CC

C={aGxG,ax=xa}C = \left\lbrace a \in G \mid \forall x \in G,\, ax = xa \right\rbrace

CCGG 的子群,称 CCGG中心

证明

eCe \in C,故 CC 非空。

即证明任意 a,bCa, b \in C,有 ab1Ca b^{-1} \in C,即

ab1x=xab1a b^{-1} x = x a b^{-1}

ab1x=a(x1b)1=a(bx1)1=a(xb1)=(ax)b1=xab1\begin{aligned} a b^{-1} x &= a \left( x^{-1} b \right)^{-1}\\ &= a \left( b x^{-1} \right)^{-1}\\ &= a \left( x b^{-1} \right)\\ &= (a x) b^{-1}\\ &= x a b^{-1} \end{aligned}

陪集

GG 是群,HHGG 的子群,aGa \in G,定义

aH={ahhH}aH = \left\lbrace ah \mid h \in H \right\rbrace

aaHH 上的左陪集。同理可定义 HaHaaaHH 上的右陪集

HHGG 的子群,则 HH 的所有左陪集构成 GG 的一个划分。

证明

任取 GG 中一个元素 aa,一定有 aaHa \in aH(因为 eHe \in H)。

然后证明

a,bG,((aH=bH)(aHbH=))\forall a, b \in G,\, \left((a H = b H) \lor (a H \cap b H = \empty)\right)

aHbHaH \cap bH \ne \empty,即存在 caHbHc \in aH \cap bH,令 c=ah1=bh2c = ah_1 = bh_2

a=b(h2h11)a = b(h_2h_1^{-1}),从而 aHbHaH \subseteq bH。同理可证 bHaHbH \subseteq aH,故 aH=bHaH = bH

a,ba, b 属于同一个左陪集当且仅当 abHbaHa \in bH \land b \in aHb1aHb^{-1} a \in H

左陪集关系

HH 是群 GG 的子群,定义 GG 上二元关系 RR 为:对任意 a,bG,aRb    b1aHa, b \in G,\, aRb \iff b^{-1} a \in H

RRGG 上的等价关系,且 [a]R=aH[a]_R = aH

证明
  • 自反性:aG,a1a=eH\forall a \in G, a^{-1} a = e \in H
  • 对称性:a1b=(b1a)1Ha^{-1} b = (b^{-1} a)^{-1} \in H(由自反性)
  • 传递性:c1a=(c1b)(b1a)Hc^{-1} a = (c^{-1} b) (b^{-1} a) \in H

x[a]R    aRx    x1a=hH    x=ah1aH\begin{aligned} x \in [a]_R &\iff a R x\\ &\iff x^{-1} a = h \in H\\ &\iff x = a h^{-1} \in a H \end{aligned}

拉格朗日定理

陪集的势

H,G,\left\langle H, * \right\rangle \leq \left\langle G, * \right\rangle,则

HaHHaH \approx a H \approx H a

证明

σ ⁣:HaH\sigma\colon H \to a Hσ(h)=ah\sigma(h) = ah,消去律有 σ\sigma 为单射(ah=bh    a=bah = bh \implies a = b),同时 σ\sigma 为满射,则 σ\sigma 为双射,故 HaHH \approx a H

对有限群 GG,每个陪集元素个数有限且相同,且等于 H|H|,即 G=kH|G| = k |H|,其中 kk 为左(右)陪集的个数,称为 HHGG 中的指数,记为 [G:H][G:H]

拉格朗日定理

G,\left\langle G, * \right\rangle有限群H,G,\left\langle H, * \right\rangle \leq \left\langle G, * \right\rangle,则

G=H[G:H]|G| = |H| \cdot [G:H]

证明

GG 有限,故 [G:H][G:H] 有限,设为 NN

从而有 a1,,aNGa_1, \cdots, a_N \in G 使得 {aiH1iN}\left\lbrace a_i H \mid 1 \le i \le N \right\rbraceGG 的划分,即

G=i=1NHaiG = \bigcup_{i=1}^N Ha_i

由陪集的势引理,对任意 i,ji, j,有

Hai=Haj|H a_i| = |H a_{j}|

G=HN|G| = |H| \cdot N,即

G=H[G:H]|G| = |H| \cdot [G:H]

推论 1

G,\left\langle G, * \right\rangle 为有限群,aGa \in G,则 a|a|G|G| 的因子。

证明

显然有 a,G,\left\langle \left\langle a \right\rangle, * \right\rangle \leq \left\langle G, * \right\rangle,故 a\left\lvert \left\langle a \right\rangle \right\rvertG|G| 的因子。

a|a| 有限,故 a=a\left\lvert \left\langle a \right\rangle \right\rvert = |a|,即 a|a|G|G| 的因子。

推论 2

G,\left\langle G, * \right\ranglepp 阶群,若 pp 为质数,则

aG,a=G\exists a \in G, \left\langle a \right\rangle = G

证明

ae,aGa \ne e, a \in G,则 a\left\lvert \left\langle a \right\rangle \right\rvertG|G| 的因子,且 a2\left\lvert \left\langle a \right\rangle \right\rvert \ge 2,故 a=p\left\lvert \left\langle a \right\rangle \right\rvert = p,即 G=aG = \left\langle a \right\rangle

证明 66 阶群必含 33 阶子群。

证明

拉格朗日定理,GG 中元素阶只可能为 1,2,3,61, 2, 3, 6。若 GG 中有 66 阶元素,则 b=aab = aa33 阶元素,即 b\left\langle b \right\rangle33 阶子群。

若没有 3,63, 6 阶元素,即 xG,x2=e\forall x \in G, x^2 = e,则 x,yG,xy=(yx)2(xy)=(yx)(yxxy)=yx\forall x, y \in G,\, x y = (yx)^2 (xy) = (yx) (yx xy) = yx,即 GG 是交换群,因此 {e,a,b,ab}\left\lbrace e, a, b, ab \right\rbrace 构成 44 阶子群,但 464 \nmid 6,矛盾。

GG 中必含 33 阶元素 aa 使得 a\left\langle a \right\rangle33 阶子群。

考虑模 mm 互素同余类 Z/mZ\Z / m \Z 关于模 mm 乘法构成一个群,例如

  • Z/6Z={1,5}\Z / 6 \Z = \left\lbrace 1, 5 \right\rbrace
  • Z/8Z={1,3,5,7}\Z / 8 \Z = \left\lbrace 1, 3, 5, 7 \right\rbrace

从而 Z/mZ=φ(m)\left\lvert \Z / m \Z \right\rvert = \varphi(m) 为 Euler's totient[1]

其构成一个群,封闭性、结合律、单位元 11 显然。

对任意 xx,其与 mm 互素,裴蜀定理有,存在整数 r,sr, s 使得 xr+ms=1xr + ms = 1,即 xr=1msx r = 1 - ms,从而 xr1(modm)xr \equiv 1 \pmod m,从而 rmodmr \bmod mxx 的逆。

对任意有限群 GG 和其中任意元素 xGx \in G,有

xG=ex^{|G|} = e

代入上面的模 mm 互素同余群。上面的幂跟实际的幂不一样,上面的幂表示的运算 * 是在「模 mm 同余」意义上的。为避免混淆,使用 xGx^{*|G|} 替代。

从而有欧拉定理:若 a,ma, m 互素,则 amodmma \bmod m \in \left\langle m \right\rangle,则 (amodm)φ(m)=1(a \bmod m)^{* \varphi(m)} = 1,即 (amodb)φ(m)modm=1(a \bmod b)^{\varphi(m)} \bmod m = 1,从而 aφ(m)1(modm)a^{\varphi(m)} \equiv 1 \pmod m

即欧拉定理是群论中拉格朗日定理的特殊情形。

循环群

G,\left\langle G, * \right\rangle循环群(cyclic group)当且仅当

aG,G=a\exists a \in G, G = \left\langle a \right\rangle

aa 称为 GG生成元(generator)。

  • 有限循环群:若循环群生成元 aa 阶为 nn,则 GG 为有限 nn 阶循环群,且 G={a0,a1,,an1}G = \left\lbrace a^0, a^1, \cdots, a^{n-1} \right\rbrace,其中 a0=ea^0 = e
  • 无限循环群:若循环群生成元 aa 为无限阶元,则 GG 为无限循环群,且 G={a0,a±1,}G = \left\lbrace a^0, a^{\pm 1}, \cdots \right\rbrace,其中 a0=ea^0 = e

aa 是无限循环群的生成元,则 a1a^{-1} 也是该无限循环群的生成元。

证明

设群 G=a={akaG,kZ}G = \left\langle a \right\rangle = \left\lbrace a^{k} \mid a \in G, k \in \Z \right\rbrace,则 ak=(a1)ka^{k} = (a^{-1})^{-k},即 G={(a1)kkZ}G = \left\lbrace (a^{-1})^{k} \mid k \in \Z \right\rbrace,故 G=a1G = \left\langle a^{-1} \right\rangle

无限循环群有且仅有两个生成元。

证明

G=aG = \left\langle a \right\rangle,若 bb 也为 GG 生成元,则 m,tZ,am=bbt=a\exists m, t \in \Z,\, a^m = b \land b^t = a,故 a=bt=(am)t=amta = b^t = (a^m)^t = a^{mt},消去律有 amt1=ea^{mt - 1} = e

因为 aa 为无限阶元,故 mt=1mt = 1,从而 m=t=1m = t = 1m=t=1m = t = -1,即 b=ab = ab=a1b = a^{-1}

设有限群 G=aG = \left\langle a \right\rangle,且 a=n|a| = n,则对任意不大于 nn 的正整数 rr,有

G=ar    gcd(n,r)=1G = \left\langle a^r \right\rangle \iff \gcd(n, r) = 1

证明

    \impliedby:设 gcd(n,r)=1\gcd(n, r) = 1,则由裴蜀定理有 u,vZ,ur+vn=1\exists u, v \in \Z, ur + vn = 1,从而

a=aur+vn=auravn=(ar)u\begin{aligned} a &= a^{ur + vn} \\ &= a^{ur} a^{vn} \\ &= (a^r)^u \end{aligned}

GG 中任意元素 aka^{k} 可表示为 (ar)uk(a^r)^{uk} 的形式,即 G=arG = \left\langle a^r \right\rangle

    \implies:设 ara^rGG 生成元,令 gcd(n,r)=d\gcd(n, r) = d,且 r=dtr = dt,则

(an)t=(an)rd=(ar)nd=e\begin{aligned} (a^n)^t &= (a^n)^{\frac{r}{d}}\\ &= (a^r)^{\frac{n}{d}}\\ &= e \end{aligned}

ar|a^r| 整除 nd\dfrac{n}{d},但 ar=n|a^r| = n,故 nndn \mid \dfrac{n}{d},则 d=1d = 1,即 gcd(n,r)=1\gcd(n, r) = 1

nn 阶循环群 GG 生成元个数为不大于 nn 且与 nn 互质的正整数个数,即 φ(n)\varphi(n)

aa 为群 GG 的一个 nn 阶元素,kk 为正整数,有

ak=agcd(n,k)\left\langle a^{k} \right\rangle = \left\langle a^{\gcd(n, k)} \right\rangle

ak=ngcd(n,k)\left\lvert a^{k} \right\rvert = \dfrac{n}{\gcd(n, k)}

证明

注意到 gcd(n,k)k\gcd(n, k) \mid k,则有 akagcd(n,k)a^{k} \in \left\langle a^{\gcd(n, k)} \right\rangle

又有裴蜀定理,s,tZ,sn+tk=gcd(n,k)\exists s, t \in \Z,\, sn + tk = \gcd(n, k),则有

agcd(n,k)=asn+tk=asnatk=(ak)tak\begin{aligned} a^{\gcd(n, k)} &= a^{sn + tk} \\ &= a^{sn} a^{tk} \\ &= \left( a^{k} \right)^t\\ &\in \left\langle a^{k} \right\rangle \end{aligned}

同时注意到

(ak)ngcd(n,k)=(an)kgcd(n,k)=e\begin{aligned} \left( a^{k} \right)^{\frac{n}{\gcd(n, k)}} &= \left( a^{n} \right)^{\frac{k}{\gcd(n, k)}}\\ &= e \end{aligned}

于是 ak\left\lvert a^{k} \right\rvert 整除 ngcd(n,k)\dfrac{n}{\gcd(n, k)}

ak=agcd(n,k)\left\langle a^{k} \right\rangle = \left\langle a^{\gcd(n, k)} \right\rangle,则 ak=agcd(n,k)\left\lvert a^{k} \right\rvert = \left\lvert a^{\gcd(n, k)} \right\rvert,而 agcd(n,k)ngcd(n,k)\left\lvert a^{\gcd(n, k)} \right\rvert \ge \dfrac{n}{\gcd(n, k)}(否则若 agcd(n,k)<ngcd(n,k)\left\lvert a^{\gcd(n, k)} \right\rvert < \dfrac{n}{\gcd(n, k)},则 (agcd(n,k))agcd(n,k)<an=1\left\lvert \left( a^{\gcd(n, k)} \right)^{\left\lvert a^{\gcd(n, k)} \right\rvert} \right\rvert <^{*} \left\lvert a^n \right\rvert = 1,矛盾![1]),因此 ak=ngcd(n,k)\left\lvert a^{k} \right\rvert = \dfrac{n}{\gcd(n, k)}


  1. 这里的 <<^{*} 并不是数值意义上的「小于」,而是指 agcd(n,k)a^{\gcd(n, k)}a,,ana, \cdots, a^n 之间,同时 (agcd(n,k))agcd(n,k)\left( a^{\gcd(n, k)} \right)^{\left\lvert a^{\gcd(n, k)} \right\rvert}agcd(n,k)a^{\gcd(n, k)} 之后,但未到 ana^n 之前,因此与之为 ee 矛盾。 ↩︎

推论 1

a=n|a| = n,则

  • ai=aj\left\langle a^i \right\rangle = \left\langle a^{j} \right\rangle 当且仅当 gcd(n,i)=gcd(n,j)\gcd(n, i) = \gcd(n, j)
  • ai=aj\left\lvert a^i \right\rvert = \left\lvert a^{j} \right\rvert 当且仅当 gcd(n,i)=gcd(n,j)\gcd(n, i) = \gcd(n, j)

推论 2

a=n|a| = n,则

  • a=ai\left\langle a \right\rangle = \left\langle a^i \right\rangle 当且仅当 gcd(n,i)=1\gcd(n, i) = 1
  • a=ai\left\lvert a \right\rvert = \left\lvert a^i \right\rvert 当且仅当 gcd(n,i)=1\gcd(n, i) = 1

G=aG = \left\langle a \right\rangle 为循环群,证明

  1. GG 的任意子群 HH 仍为循环群
  2. aa 为无限阶元,则 GG 的非平凡子群 HH 均为无限循环群
解答
  1. H,G,\left\langle H, * \right\rangle \leq \left\langle G, * \right\rangle,从而 HaH \subseteq \left\langle a \right\rangle

H={e}H = \left\lbrace e \right\rbrace,显然成立。

否则取 ama^mHH 中最小正方幂元,下证 H=amH = \left\langle a^m \right\rangle

只需证明 HamH \subseteq \left\langle a^m \right\rangle。任取 hHah \in H \subseteq \left\langle a \right\rangle,故 h=anh = a^n

n=qm+rn = qm + r,其中 0r<m0 \le r < m,从而 h=an=aqm+r=(am)qarh = a^n = a^{qm+r} = (a^m)^qa^r,即 ar=h(am)qa^r = h(a^m)^{-q},由 mm 最小性得 r=0r = 0(否则由 0<r<m0 < r < mara^r 才是 HH 中最小正方幂元),故 h=(am)qh = (a^m)^q,即 hamh \in \left\langle a^m \right\rangle,因此 HH 为循环群。

  1. HGH \leq G,由 1. 知 H=amH = \left\langle a^m \right\rangle,若 H{e}H \ne \left\lbrace e \right\rbrace,则 m0m \ne 0,从而若 HH 有限,则 am|a^m| 有限,与 aa 为无限阶元矛盾,故 HH 为无限循环群。

nn 每个因子 ddnn 阶循环群 GG 中恰有一个 dd 阶子群,且其中该子群的生成元的个数为 φ(d)\varphi(d)

证明

H=andH = \left\langle a^{\frac{n}{d}} \right\rangle,显然 HHGGdd 阶子群。

若令 H1=amH_1 = \left\langle a^m \right\rangle 也为 dd 阶子群,则 (am)d=amd=e(a^m)^d = a^{md} = e,即 nmdn \mid md,即 ndm\dfrac{n}{d} \mid m,因此 am=(and)kHa^m = \left(a^{\frac{n}{d}}\right)^{k} \in H,即 H1HH_1 \subseteq H,又 H1HH_1 \approx H,故 H1=HH_1 = H

子群为 dd 阶循环群,因此该子群的生成元个数为 φ(d)\varphi(d)

因此由这个结论有

n=dnφ(d)n = \sum_{d \mid n} \varphi(d)

群的直积

给定两个群 S,,T,\left\langle S, \circ \right\rangle, \left\langle T, * \right\rangle,定义 S×TS \times T 上运算 \otimes

(s1,t1)(s2,t2)=(s1s2,t1t2)(s_1, t_1) \otimes (s_2, t_2) = (s_1 \circ s_2, t_1 * t_2)

从而有 S×T,\left\langle S \times T, \otimes \right\rangle 为群,称为群 S,,T,\left\langle S, \circ \right\rangle, \left\langle T, * \right\rangle直积

证明
  1. 结合律:((r1s1)t1,(r2s2)t2)=(r1s1,r2s2)(t1,t2)\left( (r_1 \circ s_1) \circ t_1, (r_2 * s_2) * t_2 \right) = (r_1 \circ s_1, r_2 * s_2) \otimes (t_1, t_2)
  2. 单位元:(eS,eT)(e_S, e_T)
  3. 逆元:(s,t)1=(s1,t1)(s, t)^{-1} = (s^{-1}, t^{-1})

CkC_k 表示 kk 阶循环群,则 Cm×CnC_m \times C_nmnmn 阶循环群当且仅当 m,nm, n 互质。(即 Cm×CnCmn    gcd(m,n)=1C_m \times C_n \cong C_{mn} \iff \gcd(m, n) = 1

证明

    \impliedby:设 gcd(m,n)=1\gcd(m, n) = 1,只需证明 Cm×CnC_m \times C_n 中含有阶为 mnmn 的元素(因为 Cm×CnC_m \times C_nmnmn 个元素,只要证明存在阶为 mnmn 的元素,就能说明 Cm×CnC_m \times C_nmnmn 阶循环群了)。

a,ba, b 分别为 Cm,CnC_m, C_n 的生成元,则 (a,b)mn=e(a, b)^{mn} = e

(a,b)k=e(a, b)^{k} = e,则 kkm,nm, n 公倍数,又 m,nm, n 互质,故 kkmnmn 的倍数,即 (a,b)(a, b)mnmn 阶元素。

    \implies:若 Cm×CnC_m \times C_nmnmn 阶循环群,则 Cm×CnC_m \times C_n 是循环群,生成元为 (s,t)(s, t),且其阶为 mnmn

gcd(m,n)=k>1\gcd(m, n) = k > 1,则 (s,t)mnk=e(s, t)^{\frac{mn}{k}} = e(因 sm=e1,tn=e2s^m = e_1, t^n = e_2),与 (s,t)(s, t) 阶是 mnmn 矛盾(mnk<mn\dfrac{mn}{k} < mn),故 gcd(m,n)=1\gcd(m, n) = 1

则有若 m,nm, n 互质,则 φ(mn)=φ(m)φ(n)\varphi(mn) = \varphi(m)\varphi(n)

置换群

S={1,2,,n}S = \left\lbrace 1, 2, \cdots, n \right\rbraceSS 上的任何双射函数 σ ⁣:SS\sigma\colon S \to S 称为 SS 上的 nn 元置换

σ=[12nσ(1)σ(2)σ(n)]\sigma = \begin{bmatrix} 1 & 2 & \cdots & n \\ \sigma(1) & \sigma(2) & \cdots & \sigma(n) \end{bmatrix}

置换的乘积定义为置换的复合。

σ\sigmaS={1,2,,n}S = \left\lbrace 1, 2, \cdots, n \right\rbrace 上的 nn 元置换,若

σ(i1)=i2,σ(i2)=i3,,σ(ik1)=ik,σ(ik)=i1\sigma(i_1) = i_2, \sigma(i_2) = i_3, \cdots, \sigma(i_{k-1}) = i_k, \sigma(i_k) = i_1

且保持 SS 中其它元素不变,则称 σ\sigmaSS 上的 kk 阶轮换,记作 (i1i2ik)(i_1i_2\cdots i_{k})

k=2k = 2,则称 σ\sigmaSS 上的对换

任何 nn 元置换可以唯一地表示为不相交的轮换的乘积。

例如

σ=[1234567853642187]\sigma = \begin{bmatrix} 1 & 2 & 3 & 4 & 5 & 6 & 7 & 8 \\ 5 & 3 & 6 & 4 & 2 & 1 & 8 & 7 \end{bmatrix}

可表示为

σ=(15236)(4)(78)\sigma = (15236)(4)(78)

通常省略 11 阶轮换,即上式可简写为 (15236)(78)(15236)(78)

但对于恒等轮换,得保留 (1)(1),即 (1)(2)(n)(1)(2)\cdots(n) 写作 (1)(1)

轮换可以进一步分解为对换。

S={1,2,,n}S = \left\lbrace 1, 2, \cdots, n \right\rbraceσ\sigmaSS 上的 kk 阶轮换,则 σ\sigma 可表示为对换的乘积,且

(i1i2ik)=(i1i2)(i1i3)(i1ik)(i_1i_2\cdots i_{k}) = (i_1 i_2)(i_1 i_3)\cdots(i_1 i_{k})

但表示方法不唯一。

上面的可以进一步表示为

(15236)(78)=(15)(12)(13)(16)(78)(15236)(78) = (15)(12)(13)(16)(78)

置换的对换表示不唯一,例如 σ=[12342314]\sigma = \begin{bmatrix} 1 & 2 & 3 & 4 \\ 2 & 3 & 1 & 4 \end{bmatrix} 可表示为 (12)(13)(12)(13)(14)(24)(34)(14)(14)(24)(34)(14)

但是其奇偶性保持恒定。

nn 元置换 σ\sigma 可表示为奇数个对换之积,则称 σ\sigma奇置换,否则称 σ\sigma偶置换

奇置换和偶置换各有 n!2\dfrac{n!}{2} 个。

nn 元集合上所有置换的集合 SnS_n 关于置换乘法构成群,称为 nn 元对称群

SnS_n 的任何一个子群称为置换群

所有 nn 元偶置换的集合 AnA_nSnS_n 的一个子群,称为 nn 元交错群

群同构与同构映射

G1,,G2,\left\langle G_1, \circ \right\rangle, \left\langle G_2, * \right\rangle 同构(G1G2G_1 \cong G_2)当且仅当存在双射函数 f ⁣:G1G2f\colon G_1 \to G_2 使得

x,yG1,f(xy)=f(x)f(y)\forall x, y \in G_1, f(x \circ y) = f(x) * f(y)

群同构关系是等价关系。

四元循环群

* 11 22 33 44
11 11 22 33 44
22 22 33 44 11
33 33 44 11 22
44 44 11 22 33

C4Z4C_4 \cong Z_4

Klein 四元群

* 11 22 33 44
11 11 22 33 44
22 22 11 44 33
33 33 44 11 22
44 44 33 22 11

V4Z2×Z2V_4 \cong Z_2 \times Z_2

ff 是从群 G,\left\langle G, * \right\rangle 到群 H,\left\langle H, \circ \right\rangle 的同态映射,则

  1. f(eG)=eHf(e_G) = e_H
  2. aG,f(a1)=(f(a))1\forall a \in G, f(a^{-1}) = \left(f(a)\right)^{-1}

1,2,,10001, 2, \cdots, 100010001000 个正整数按任意组合加减,能否得到 10011001

解答

定义系统「奇偶加群」{e,o},\left\langle \left\lbrace e, o \right\rbrace, * \right\rangle,运算表为

* ee oo
ee ee oo
oo oo ee

f ⁣:Z{e,o}f\colon \Z \to \left\lbrace e, o \right\rbrace

{f(x)={e,x 为偶数o,x 为奇数\begin{cases} f(x) = \begin{cases} e, & x \text{ 为偶数} \\ o, & x \text{ 为奇数} \end{cases} \end{cases}

ff 是从 Z,+\left\langle \Z, + \right\rangle 到「奇偶加群」的满同态映射。

blablabla

G,\left\langle G, * \right\rangle 为无限循环群,则 G,Z,+\left\langle G, * \right\rangle \cong \left\langle \Z, + \right\rangle

证明

GG 生成元为 aa,则 a=|a| = \infty

f ⁣:ZGf\colon \Z \to Gf(n)=anf(n) = a^n

因为

f(m+n)=am+n=aman=f(m)f(n)\begin{aligned} f(m + n) &= a^{m + n} \\ &= a^m * a^n \\ &= f(m) f(n) \end{aligned}

ff 为同态映射。

又因为

f(n)=f(m)    an=am    anm=e    n=m\begin{aligned} f(n) = f(m) &\implies a^n = a^m \\ &\implies a^{n - m} = e \\ &\implies n = m \end{aligned}

ff 为单射。显然 ff 还为满射,故 ff 为同构映射,即 G,Z,+\left\langle G, * \right\rangle \cong \left\langle \Z, + \right\rangle

G,\left\langle G, * \right\ranglenn 阶循环群,则 G,Zn,n\left\langle G, * \right\rangle \cong \left\langle \Z_n, \oplus_n \right\ranglen\oplus_n 表示模 nn 加法)。

证明

GG 生成元为 aa,则 a=n|a| = nG={a0,a1,,an1}G = \left\lbrace a_0, a_1, \cdots, a^{n-1} \right\rbrace

f ⁣:ZnGf\colon \Z_n \to Gf(k)=ak(k=0,1,,n1)f(k) = a^k\quad (k = 0, 1, \cdots, n-1)

因为

f(inj)=ainj=ai+j+kn=ai+j=f(i)f(j)\begin{aligned} f(i \oplus_n j) &= a^{i \oplus_n j} \\ &= a^{i + j + kn}\\ &= a^{i + j}\\ &= f(i) * f(j) \end{aligned}

ff 为同态映射。

又因为

f(i)=f(j)    ai=aj    aij=e    n(ij)    ij(modn)    i=j\begin{aligned} f(i) = f(j) &\implies a^i = a^j\\ &\implies a^{i - j} = e\\ &\implies n \mid (i - j)\\ &\implies i \equiv j \pmod{n}\\ &\implies i = j \end{aligned}

ff 为单射。显然 ff 为满射,故 ff 为同构映射,即 G,Zn,n\left\langle G, * \right\rangle \cong \left\langle \Z_n, \oplus_n \right\rangle

循环群皆为阿贝尔群。

正规子群

GG 的子群 HHGG正规子群,当且仅当 aG,Ha=aH\forall a \in G, H a = a H,记作 HGH \trianglelefteq G

显然平凡子群 G,,{e},\left\langle G, \circ \right\rangle, \left\langle \left\lbrace e \right\rbrace, \circ \right\rangle 都是正规子群。

阿贝尔群的任何子群都是正规子群。

Ha=aHHa = aH 充要条件是

hiH,aG,hjH,hia=ahj\forall h_i \in H, a \in G,\, \exists h_{j} \in H,\, h_i a = a h_{j}

而非 hiH,aG,hia=ahi\forall h_i \in H, a \in G,\, h_i a = a h_i

群的中心 CC 是群 GG 的正规子群。即 CGC \trianglelefteq G

中心是什么?

正规子群的判定

NN 是群 GG 的子群,NN 是群 GG 的正规子群当且仅当

gG,nN,gng1N\forall g \in G, n \in N,\, gng^{-1} \in N

证明

必要性:任取 gG,nNg \in G, n \in N,有 n1Nn_1 \in N 使得 gn=n1ggn = n_1g,因此 gng1=n1Ngng^{-1} = n_1 \in N

充分性:先证明 gNNggN \subseteq Ng。任取 gngNgn \in gN,已知 gng1Ngng^{-1} \in N,可令 gng1=n1gng^{-1} = n_1,则 gn=n1gNggn = n_1g \in N_g。类似可证明 NggNNg \subseteq gN,故 gN=NggN = Ng,即 NGN \trianglelefteq G

即设 NN 是群 GG 的子群,NN 是群 GG 的正规子群当且仅当

gG,gNg1=N\forall g \in G, gNg^{-1} = N

NN 是群 GG 的子群,若 GG 的其它子群都不与 NN 等势,则 NNGG 的正规子群。

证明

只需证明 gNg1=NgNg^{-1} = N

先证明 gNg1gNg^{-1} 是个群,从而可得 gNg1gNg^{-1}GG 的子群:

  • 封闭性:(gn1g1)(gn2g1)=gng1(gn_1g^{-1})(gn_2g^{-1}) = gng^{-1}
  • ab1ab^{-1}(gn1g1)(gn2g1)1=(gn1g1)(gn21g1)=gng1(gn_1g^{-1})\left(gn_2g^{-1}\right)^{-1} = (gn_1g^{-1})(gn_2^{-1}g^{-1}) = gng^{-1}

因为其它子群都不与 NN 等势,故只需证明 gNg1NgNg^{-1} \approx N

注意到消去律,只需证明 gNNggN \approx Ng。而这个在上面就已经证明过了,因而得证。

NN 是群 GG 的子群,若 [G:N]=2[G : N] = 2,则 NNGG 的正规子群。

证明

[G:N]=2[G : N] = 2 说明 GG 可以划分为两个互不相交的陪集。

为证明 NNGG 的正规子群,只需证明 gG,nN,gng1N\forall g \in G, n \in N, gng^{-1} \in N 即可。

gNg \in N,则显然有 nN,gng1N\forall n \in N, gng^{-1} \in N

gNg \notin N,则 G=NgNG = N \cup gN,且 NgN=N \cap gN = \empty

考虑 GG 的子群 gNg1gNg^{-1},可知有且仅有 gNg1=NgNg^{-1} = NgNg1=gNgNg^{-1} = gN

gNg1=NgNg^{-1} = N,则 nN,gng1N\forall n \in N, gng^{-1} \in N,得证。

gNg1=gNgNg^{-1} = gN,则 nN,gng1gN\forall n \in N, gng^{-1} \in gN,即 nN,gng1=gn\exists n' \in N, gng^{-1} = gn',从而 ng1=nNng^{-1} = n' \in N

或者简单来看,显然有 eNe \in N,而 geg1=egNg e g^{-1} = e \notin gN,故不成立。

g1Ng^{-1} \in N,得 gNg \in N,矛盾!因此只能有 gNg1=NgNg^{-1} = N,得证。

NGN \trianglelefteq G,可以证明若 ap1,bq1Nap^{-1}, bq^{-1} \in N,则

(ab)(pd)1N(ab)(pd)^{-1} \in N

即群 GG 中运算可以提升到陪集上,定义

HaHb=H(ab)H a * H b = H(ab)

于是正规子群的陪集关系是同余关系

从而有

NGN \trianglelefteq G,则 G/N,\left\langle G / N, * \right\rangle 是一个群,称为商群

证明
  • 封闭性:由 * 的定义保证了封闭性
  • 结合律:GG 运算满足结合律
  • 单位元:NN(即 NeN e
  • 逆元:NaN a 逆元为 Na1N a^{-1}

任何群 GG 与其商群 G/NG / N 满同态,称为自然同态

证明

G/NG / N 是由 NN 确定的商群,其元素为 NN 的陪集。

定义 g ⁣:GG/Ng\colon G \to G / N,对任意 aG,g(a)=Naa \in G, g(a) = Na

显然 gg 是满射,且任意 a,bGa, b \in G

g(ab)=N(ab)=NaNb=g(a)g(b)\begin{aligned} g(ab) &= N(ab)\\ &= Na * Nb &= g(a) * g(b) \end{aligned}

gg 是满同态映射。

同态核

假设群 G1,G2G_1, G_2 是群,f ⁣:G1G2f\colon G_1 \to G_2 是同态映射,定义集合

kerf={xxG1f(x)=e2}\ker f = \left\lbrace x \mid x \in G_1 \land f(x) = e_2 \right\rbrace

称为同态核

同态核是正规子群。即 kerfG1\ker f \trianglelefteq G_1

证明
  • 非空:e1kerfe_1 \in \ker f
  • 子群:任取 a,bkerfa, b \in \ker f,则 f(a)=f(b)=e2f(a) = f(b )= e_2,则 f(ab1)=f(a)(f(b))1=e2f(ab^{-1}) = f(a) * \left(f(b)\right)^{-1} = e_2
  • 正规子群:任取 akerf,xG1a \in \ker f, x \in G_1,则 f(a)=e2f(a) = e_2,因此 f(xax1)=f(x)f(a)(f(x))1=e2f(xax^{-1}) = f(x) * f(a) * \left(f(x)\right)^{-1} = e_2,即 gag1kerfgag^{-1} \in \ker f

同态基本定理

G,GG, G' 是群,f ⁣:GGf\colon G \to G' 是满同态映射,则 G/kerfGG / \ker f \cong G'


  1. 见前面的笔记自然数与数论初步 ↩︎